Yazı Başlıkları
Marka Şehirler: Yeryüzünde insan nüfusunun yarısından daha fazlasının kentlerde yaşadığı günümüzde, bireylerin kentleri algılama biçimi de daha geniş kapsamlı olarak değerlendirme ihtiyacı doğurmuştur. Zira Birleşmiş Milletler 2030 yılına kadar kentli nüfusun 5 milyar kişi artacağını öngörmektedir.
Ulaşım ve iletişim imkânlarının zenginleşmesi, birçok kentin görünüşünü de değiştirmektedir. Bunun yanında ticari canlılık ve sermayenin de güçlenmesi de kentlerin küreselleşmesi olgusunu beraberinde getirmiştir. Küresel kentler; turizm yönünden zengin, özel sektörün rekabet gücü yüksek, kültürel açıdan gelişmiş, kentleşme sürecini sağlıklı tamamlamış kentlerdir.
Yeni Dünya Düzeni İle Değişen Marka Şehirler
Marka kavramı; herhangi bir mal ve hizmeti talep eden kitlenin satın alma kararı üzerinde etkili olan, tercihlere yön verebilen ve rakipler arasında farklılaşan özelliklerin tümü olarak tanımlanabilir. Bir başka açıdan bakacak olursak marka, mal ve hizmetleri rakiplerinden ayıran isim ve semboldür. Şehir markası tanımı ise yukarıda tanımlamış marka kavramının şehir ölçeğinde ele alınmasıdır.
Marka stratejilerinin ve marka algısının şehirde ekonomik, tarihi ve kültürel değerleri üzerinden hareketle artı değer yaratma disiplinidir. Şehrin güçlü ve karakteristik özelliklerini planlama ve pazarlama disiplinleri ile ele alan, geniş çaplı bir yaklaşımdır.
Bir şehrin markası, şehrin doğal, tarihsel ve etnografik özelliklerinin bütüncül bir bakış açısı ile ele alınıp, diğer kentlerden ayırt edici bir şekilde ele alıp, kentin özgün bir sembolüyle desteklenmiş imaj yaratma projesidir. Kentin markası, bir kenti ve barındırdığı imkânları diğer kentlerden ayıran, hem fiziki hem de moral özellikteki, kendine has değerlerin bileşkesidir.
Bir Şehri Markalaştırmak-Marka Şehirler
Şehirleri “Marka şehir” yapmaya iten temel dürtü, turizm kapasitesini arttırmak, yatırımları canlandırmak, ekonomik değeri yükseltecek yaratımcılar için cazibe merkezi olabilmektir. Böylece, kenti kalkındırmak, kentin yaşam standartlarını yükseltmek, kent sakinlerinin memnuniyetlerini artırmaktır. Bir şehri markalaştırmak, bir şehir için en karlı yatırımların başında gelir.
Şehirlerin geleceği ekonomik cazibesiyle şekillenir. Şehrin markalaşması ekonomik cazibeyi arttıran en önemli unsurdur. Modern şehirler, gerek bölgesel, gerek ulusal gerekse global yatırımları ve turistleri çekebilmek için markalaşma faaliyetleri yürütmektedir. Kentlerin yatırım ve turizm için cazip hale gelmeleri için bünyelerinde kendine has cazibe faktörleri bulundurmaları gerekmektedir.
Söz konusu cazibe faktörleri sert cazibe faktörleridir. Ayrıca yumuşak cazibe faktörleri olarak iki grupta ele alınmaktadır. Sert cazibe faktörleri; istikrar, maliyetler, ulaşım, yerel yönetim anlayışı, iletişim altyapısı, şehrin konumu olarak özetler. Yumuşak cazibe faktörleri ise; dinamizm, yaşam kalitesi, demografik yapı işgücünün rekabet gücü, esneklik, iş ilişkilerinde profesyonellik ve girişimcilik zemini olarak sayar.
Ayırt Edici Özellikler-Marka Şehirler
“Şehrin ayırt edici hangi özelliği onu diğer şehirlerden farklı bir konuma getirmek için ön plana çıkarabilir?” Markalaşma sürecinde öncelikle cevaplanması gereken soru budur. Bu açıdan bakıldığında, şehrin reel ve belirgin özelliklerinin ortaya konması ile bu özellikleri kapsayan ve öne çıkaran özel bir pazarlama stratejisinin oluşturulmasıdır.
Şehirlere de bu şartlar altında pazarlanabilen bir ürün olarak kabul edilebilmektedir. Şehirlerin markalaşma stratejisi, kapsamlı olarak “şehir vizyonu” olarak algılanmalıdır. Zira şehrin markalaşma stratejisi, yalnızca şehrin kendisini nasıl tarif ettiğini değil, aynı zamanda şehrin bileşenleri olan çeşitli sosyo-ekonomik grupların şehri nasıl algıladığının da göstergesidir.
Şehrin markalaşma süreci üç aşamalı bir sürecin sonunda ortaya çıkmaktadır. Bu aşamalar;
- Şehrin somut özelliklerini ortaya çıkarma ve kimliğini belirleme,
- Belirlenen kimliğin imaja dönüştürülmesi
- Ortaya çıkan imajı hedef kitlelere yayma
Bu üç aşamalı strateji, girift ve bütünleyici, sürekli etkileşen süreçlerden oluşmaktadır. Bu süreçler belli sınırlarla birbirinden ayrılmış süreçler olmamakla birlikte sürekli bir devinim halindeki kentin vizyonunu oluşturmada yenilenme sürecini de içinde barındırır.
Şehirlerin Markalaşma Stratejileri
Şehirlerin markalaşma çalışmaları o şehrin uzun vadeli kalkınma stratejisini içerir. Bu şartlar altında markalaşma planı şehrin kalkınma planlarıyla eşgüdümlü gelişen yalnızca bir pazarlama operasyonu ya da imaj oluşturma süreci değil, şehrin kimliğini, özelliklerini, vizyon ve misyonunu ortaya koyma imkanı sunan geniş çaplı bir rekreasyon çalışması olduğu söylenebilir.
Ayrıca günümüzde şehirlerin marka çalışmalarında tarihi ve kültürel değerlerinin tanıtılmasından ziyade etkin pazarlama stratejilerinin oluşturulması, küresel ve ulusal ticari ilişkilerin geliştirilmesi ve kültürel endüstrinin sürdürülebilir dinamik bir yapıya kavuşturulması ile birlikte gerçekleştirilebileceği göz önünde bulundurulmalıdır. Ayrıca, marka şehir, şehir sakinlerine, yaşadıkları şehir ile ilgili psikolojik ve duygusal zeminde imaj oluşturmak demektir.
Bir şehrin marka olabilmesi için yararlanabileceği öz kaynakları şunlardır;
- –Kültürel Miras; kentte yaşamış nesillerden günümüze aktarılan fiziki yapılar ve moral değerler
- – Doğal ve Çevresel Özellikler; doğal çekiciliği korumuş ve özenli bir çevre
- – Yerel Ürünler; yöreye özgü yetiştirilen ürünler ve doğal kaynakların kullanım şekilleri
- –Yerel Beceriler; geçmişten günümüze yöreye has yapılan en iyi iş.
Vizyon, bir yapının belirlediği hedefin fotoğrafı olarak tanımlanabilmektedir. Şehri markalaştırma faaliyetleri, şehir ile ilgili ileriye yönelik bir vizyonunun oluşturulması demektir. Şehrin kalkınmasına yönelik stratejinin belirlenmesi ve bu stratejinin hayata geçirilmesi gerekir. Bunun için geleceği hedeflemek son derece önemlidir.
Şehri markalaştırmaya yönelik vizyonun mevcudiyeti, o şehirde yaşayan bütün paydaşlara yol haritasını anlatan tek olgudur. Bu yüzden şehir ile ilgili bir imaj belirlenmesi, hem şehir sakinlerini hem de şehir dışındakileri, o şehirle ilgili pozitif ve faydalı olacak her türlü düşünce ve davranışa yöneltmek için önemlidir diyebiliriz.
Şehir Markası
Şehir markası oluşturmada üzerinde önemle durulması gereken bir diğer kavram da konumlandırmadır. Şehrin markasının konumlandırılması tıpkı ürün ve hizmet markalarının konumlandırmasında olduğu gibi belli bir yaklaşımı içerir. Şehir ile ilgili konumlandırmada, hedef kitlede yer alan kişilerin zihninde şehre ait özel bir yerin ya da ürünün belirlenmesi ve stratejik pazarlama teknikleri ile hedeflenen pozisyona şehri yerleştirmektir.
Dünyada mevcut birçok ülke ve şehir gerek planlı gerekse plansız şekilde insanların zihinlerinde özel konumda yer almaktadır. Paris denince aşk, Rio denince eğlence, Milano denince moda gelir. Böylece, Vietnam denince savaş akla gelmesi bu durumun en somut örneğidir.
Şehrin Marka Sembolü
Bir önemli kavram da şehrin simgelerinin sembolize edildiği Marka Sembolüdür. Marka Sembolü, şehrin imajını oluşturan bir ürün vardır. Hatta doğal ya da tarihi özelliğin özel bir tasarımla oluşturur. Çünkü bir şekli, yazı ve ya marka adının tamamını içine alan şablon olarak tanımlanabilir.
Bu yönden marka sembolü, zihinlerde şehri çağrıştıran ya da şehirle alakalandırılabilen her nevi özgün şekil, obje, içerik, karakter, yazı ya da ifade veya bunların tamamını içine alan bir tasarım olarak tanımlanabilir. Şehrin markalaşma sürecinde oluşturacak slogan, şehrin temel niteliğini kapsar. Ve asıl önermeyi sunan en özet ifade biçimidir.
Şehirlerin markalaşması birçok yönden şehirlere büyük kazanımlar sağlamaktadır. Bunun için şehirleri yöneten, vali, belediye başkanı gibi üst yöneticiler, üniversite, STK’lar, sanayi ve ticaret odaları, gibi kuruluşların şehir markası oluşturma ve geliştirme ile ilgili profesyonel nitelikte faaliyet yürütmeleri gerekmektedir. Markalaşma sürecinde mevcut soyut ve somut değerlerin ekonomik değerlere dönüştürür. Hedef kitlenin belleğinde güçlü bir imaj oluşturacak markayı yaratma hedeflenmelidir.
Sonuç Olarak Marka Şehirler
Sonuç olarak, bir şehrin markalaşması, o şehir ile ilgilidir. Çünkü bir imaj oluşturmak ve onu tanıtmaktan çok daha fazlasıdır. Cazibe içeren bir konum ve kentin ortak bilincini meydana getirmektedir. Çünkü ekonomik altyapı ve siyasi sermayeyi cezbetmektedir. Ticari davranışlara yön vermek gibi sosyo-kültürel zemini kapsamaktadır. Bu sebeple şehirde bulunan üst yönetimin yanı sıra yerel yönetimler, ticari kuruluşlar var. Ayrıca STK’lar ve kent sakinleri büyük bir uzlaşı zemini oluşturur. Böylece şehrin markalaşması için işbirliği yapmaları gerekmektedir.
Ayrıca şehrin markasını güçlendirmeyi amaçlayarak ortak hareket etmeleri önemlidir. Bir şehri markalaştırma, kamu sektörü yanında, neticeden fayda sağlayacak bütün kesimleri de içine alır. Çünkü geniş işbirliğine dayalı bir çalışmayı zorunlu kılmaktadır. Şehrin yönetim tarzı ve yönetim kalitesi vardır. Böylece gerek markalaşmış gerekse markalaşma süreci devam eden şehirlerin gelişimi üzerinde etkili olmaktadır.
Marka Şehir Nedir?
Marka şehir demek, kurumsal ve hukuksal zeminde yapılanmasını gerçekleştirmiştir. Çünkü, kenti oluşturan bütün unsurların, kenti, yerel yönetimi, tarihi vardır. Hatta kültürel değerleri, kent hukukunu sahiplenmesine bağlıdır. Kentlerde yaşayan bireylere için yapılan sosyal ve kültürel yatırımlar modern şehirlerin ana politikaları olarak benimsenmiştir. Bu sebeple şehirlerde yaşayan bireylerin ihtiyaçlarını ve psikolojilerini doğru tarif eder. Böylece algılarını doğru yönetebilen markalar, şehirleri geleceğe taşıyacak olan markalardır.
