Yazı Başlıkları
Çek Nedir? İbraz Süresi ve Şekil Şartları: Çek, Türk hukukunda kambiyo senetleri başlığı altında düzenlemiş ve kambiyo senedi kabul eder. Çek, poliçe ve bono gibi bir kredi aracı olmayıp; “ödeme aracı” olması nedeni ile kambiyo senetleri içinde en çok tercih edilen senettir.
Ticari hayatta çeşitli ödeme araçları kullanır. Alıcıların her zaman aldıkları mal veya hizmetlerin bedelini nakit olarak ödeme güçleri yoktur. Ticari faaliyetin devam etmesi için, alıcı ve satıcıya uygun ödeme araçları geliştirilmiştir.
Kısa ibraz süresi, vadenin olmaması ve tedavül kabiliyeti nedeniyle para gibi nakit ihtiyacını gidermekte, paranın taşınmasına ilişkin zorlukları ve rizikoları ortadan kaldırmakta, belli bir oranda kalsa da bankalara karşılıksız her çek yaprağı için mali sorumluluk yüklenmiş olması çeki tercih edilir kılmaktadır.
Çek Nedir?
Bankaya yatırılan paranın simgesidir. Bugün her ne kadar farklı ödeme yöntemleri geliştirilse de hâlen ödemelerde önemli bir araç olarak kullanılan çekin, banka birikiminin artmasına, para politikasının etkin bir şekilde yürütülmesine ve ülke ekonomisinin gelişmesine katkılar sağlamaktadır.
Çek: Bir ödeme aracıdır. Ana prensibi ise mudi tarafından imzalanmış olması, şekil ve şartlarını taşıması ve ihtiva ettiği meblağın ibraz edildiği anda (çekin karşılığının bulunması durumunda) adı verilen bankalara hesap sahipleri tarafından verilmiş bir ödeme emridir.
Çekte Taraflar:
- Keşideci: Çeki Düzenleyen
- Lehdar: Çekin tutarının ödeneceği kişi ya da kurum
- Muhatap: Çekin tutarını ödeyecek banka
Çekin Üzerinde Bulunması Gereken Asgari Bilgiler:
- Çek kelimesi ya da Türkçe’den Başka Bir Dilde Düzenlemiş İse o Dilde “Çek” Karşılığı Olarak Kullanılan Kelime,
- Kayıtsız ve Şartsız Olarak Belirli Bir Bedelin Ödenmesine İlişkin İfade,
- Ödeyecek Olanın (Muhatabın) Ad veya Soyadı,
- Ödeme Yeri,
- Keşide Günü ve Yeri,
- Keşidecinin İmzası.
Çeklerde İbraz Süreleri Çeklerle ilgili en çok dikkat edilmesi gereken hususlardan biri de ibraz süreleridir.
İbraz Süresi
- Keşide yeri ile ödeme yeri aynı olan çeklerde 10 gün,
- Keşide yeri ile ödeme yeri farklı ülkelerde ancak aynı kıtada olan çeklerde 1 ay,
- Keşide ve ödeme yeri farklı kıtalarda olan çeklerde ise 3 aydır. (Avrupa ülkeleri ile farklı kıtalarda da olsalar Akdeniz’de sahili bulunan ülkeler bu konuda aynı kıtanın ülkeleriymiş gibi dikkate alınırlar.)
Dövizli Çek Türleri
- Seyahat Çekleri
- Banka Çekleri
- Şahıs Çekleri
- International Money Order (IMO)
Bankacılık uygulamasında yabancı para üzerinden düzenlemiş çeklerin alışları “iştira” ve “tahsil” olmak üzere iki grupta gerçekleştirir.
İştira: Çekin bedelinin ibraz anında nakden veya hesaben lehtarına ödenmesidir. Bu işlem türünde, çek bedeli ilgili yabancı banka tarafından olur. Henüz Banka hesaplarına alacak kaydedilmeden çek lehdarına ödeme yapar. (Örnek: Seyahat çeklerinin alış işlemi)
Tahsil: Çekin bedelinin ilgili yabancı bankadan tahsil edilmesinden sonra lehtarına ödenmesidir.
9 Yorumlar
İbrazda istisna;
Keşide yeri ile ödeme yeri ayrı kıtalarda bulunsa dahi her iki yer ülkesinin Akdeniz’de kıyılarının olması halinde ibraz süresi üç ay değil, bir ay olarak kabul edilir.
· Çek düzenlendiği yerde ödenecekse (çekin üzerinde yazılı muhatap banka şubesi ile keşide yeri aynı şehir sınırları içerisinde ise) 10 gün,
· Başka bir yerde ödenecekse (çek üzerindeki muhatap banka şubesi ile keşide yeri farklı şehirler ise) 1 ay,
· Başka bir ülkede ise 1 ay, başka bir kıtada ise 3 aydır.
Çekin ülkesine göre farklılık gösterir, farklı bir ülkenin döviz çeki kambiyo niteliğinde gibi olur, çeki çalıştığınız bankaya verin, çekin bankasına gönderecek, ülkenin kanunları ve çek keşidecisinin iyi niyetine göre döviz hesabınıza kambiyo olarak gönderirler. Ya da göndermeyebilirler.
Yurtdışından gönderilen Döviz çeki 4 ayda elime ulaştı. Bu çek geçerliliğini yitirmiş mi demek oluyor?
Elinizdeki çekin ibraz tarihine dikkat edin, ibraz tarihi geçtiği an, tamamen çöp haline geliyor.
Esasında; tüzel kişiliklerde lehtarın unvanının tam yazılmış olması değil, tüzel kişinin nev’ini (türünü) belirten kısımların (Ltd., A.Ş. vb.) ilk cirantanın nevi ile aynı olması zorunludur.
Çeklerde “lehtar” zorunlu unsur olmayıp, lehtar yazılmamış olsa dahi bu durum çeki geçersiz kılmamakta, lehtar kısmı boş olan çek hamiline yazılmış kabul edilmektedir.
İstanbul’da Anadolu yakası ile Avrupa yakası arasında ibraz süresi ne oluyor.
Aynı ülke ve aynı şehir olduğundan ibraz süresi 10 gündür. Keşide tarihi 27.02.2018 olan bir çeki 08.03.2018 tarihine kadar tahsil edebilir ya da yazdırabilirsiniz.