BİRFİNANSCİ.COM – DIŞ HABERLER SERVİSİ
Teknik analizin kritik alt başlıklarından biri formasyonlardır. Formasyonlar, yatırımcılara piyasada alıcılar ve satıcılar arasındaki etkileşimlerin olası sonuçlarına dair önemli ipuçları sunar.
Borsaningundemi.com’un derlediği verilere göre, yatırımcılar alım satım işlemlerinde fiyat hareketlerine ve bu hareketlerin ortaya çıkardığı ‘örüntü’lere (pattern) bağlı olarak kararlar alabilir. Bu örüntüler, teknik analiz terminolojisinde ‘formasyon’ olarak adlandırılmaktadır.
Grafik formasyonları
ABD’li yatırımcı ve yazar Steve Burns’ün New Trader U’da yer alan makalesi, grafik formasyonları konusunda dünyanın önde gelen uzmanlarından biri olan Thomas N. Bulkowski’nin çalışmalarına dayanmaktadır. Kırk yılı aşkın süredir piyasa deneyimi bulunan başarılı bir yatırımcı ve trader olan Bulkowski, borsa ve yatırım üzerine kurgusal olmayan eserleriyle tanınmaktadır.
Thomas Bulkowski, en yüksek performans gösteren ve aynı zamanda kazanç sağlama olasılığı en yüksek olan grafik modellerinin iki tanesi olduğunu belirtmektedir: Yukarı yönlü kırılan yüksek ve dar boğa bayrağı formasyonu ile aşağı yönlü kırılan ‘omuz baş omuz’ formasyonu.
Bulkowski’nin değerlendirmeleri, grafik modelleri üzerine kapsamlı araştırmalara ve fiyat hareketlerine geriye dönük testlere dayanmaktadır.
Yüksek ve dar boğa bayrağı formasyonu
Yüksek ve dar boğa bayrağı, standart boğa bayrağına nazaran daha güçlü bir trend ve daha sıkı bir fiyat tabanı gerektiren bir versiyonudur.
Bu formasyon, daha önceki yükseliş trendinin devamını temsil eder. Yüksek ve dar boğa bayrağı formasyonuna göre, fiyatın bayrak fiyat aralığı oluşturmadan önceki 2 ay veya daha kısa sürede en az yüzde 90 artması veya iki katına çıkması gerekmektedir.
Büyük bir yükseliş trendinin ardından fiyat konsolidasyonu durumunu temsil eden bir aralığın oluşması beklenir. Bu aralık, yükselen fiyat içinde sadece duraklama alanı olarak görünmektedir. Bayraktaki fiyat aralığı oluşturulurken hacmin azalması gerekmektedir.
Bayrak formasyonunun sona erdiği ve potansiyel bir yükseliş trendinin başladığı sinyal, alçalan üst trend çizgisinin fiyatta yukarı yönlü bir hareketle kırılmasıdır. Bu durum, formasyonda yükseliş trendinin konsolidasyonu olarak yorumlanmaktadır.
Genellikle, bayraktan çıkış hareketinin, bayrak öncesindeki yükseliş trendi kadar büyük olabileceği düşünülmektedir. Tamamlanan formasyon, fiyatın örüntüdeki en yüksek fiyattan yukarı çıkmasıyla doğrulanır; bu durum neredeyse her zaman bayrağın zirvesine karşılık gelir.
Bayrağın, normalden daha yüksek hacimle kırılması, yükseliş trendinin devam etme olasılığını artırmaktadır. Giriş sonrasında bayraktaki alt trend çizgisine bir zarar durdurma emri yerleştirilebilir. Bu formasyon her zaman işe yaramasa da, işe yaradığı durumlarda büyük kazançlar sağlayabilir; fakat tüm kurulumlarda avantajın çoğu, riski yönetmek için etkili bir zarar durdurma emri ve kazancı maksimize etmek için takip eden bir zarar durdurma emri aracılığıyla iyi bir risk-ödül oranı oluşturmaktan gelmektedir.
Omuz baş omuz formasyonu
Omuz baş omuz formasyonu, oluşum sürecinde birden fazla omuz veya baş olabileceği için geleneksel baş ve omuz formasyonlarının bir varyasyonunu temsil eder.
Bu örüntü, yükseliş trendinin tersine dönme durumunu gösterir. Örüntü, bir boğa piyasası veya yükseliş trendinde oluştuğunda, tamamlandığında genellikle düşüşle sonuçlanır. Bu durum, sıklıkla bir geri çekilme, düzeltme veya ayı piyasası için bir yapı taşını oluşturur. Bu formasyonun geçerliliği, öncesinde bir yükseliş trendinin mevcut olması gerekliliğine bağlıdır.
Omuz baş omuz formasyonu, birden fazla omuz veya baş oluşturabilir ancak nadiren her ikisini birden barındırır. Birden fazla omuz tepelerinin fiyat olarak birbirine yakın olması gereklidir; başın ise aşağı yukarı aynı uzaklıkta ve benzer bir şekil oluşturması gerekmektedir.
Bu formasyon, dört ila altı fiyat tepesi içerebilir. Ortada yer alan daha yüksek tepeler bir veya birden fazla ‘baş’ teşkil ederken, her bir küçük tepe bir ‘omuz’ olarak adlandırılır. Tüm zirveler arasındaki düşüklü destek, yatay destek olan ‘boyun çizgisi’ni temsil eder.
Bu formasyon genellikle grafik deseninin sol tarafında, sağ tarafa göre daha yüksek zirvelere sahiptir. Boyun çizgisinin desteğinin aşağı doğru kırılması, satış veya kısa satış için bir sinyal oluşturur. Sol omuz ya da omuzlar, yükseliş trendindeki ilk yukarı doğru salınım sırasında belirir. Fiyat daha sonra düşüşte destek noktasına geri çekilir.
Fiyattaki bir sonraki artış, sol omuzdan daha yüksek bir seviyeye ulaşır ve yeni bir zirve oluşturur, ancak sonunda önceki düşük destek seviyesine yakın bir noktaya geri döner. Üçüncü fiyat artışı ise, ‘baş’ olarak kabul edilen orta zirvelerden daha düşük seviyede kalır ve sol omuzları oluşturan ilk yüksek fiyat seviyesiyle benzer bir seviyededir. Fiyat daha sonra önceki iki destek alanının yakınında üçüncü daha aşağıda salınır.
Düşük fiyat desteğine doğru üç ila altı salınım, bu örüntüdeki boyun çizgisi olan yatay bir destek çizgisi oluşturmak adına benzer olmalıdır. Bu çizgi düz bir profile sahip olabileceği gibi, yukarı veya aşağı eğilimli de olabilir. Aşağı eğilimli bir boyun çizgisi, yükseliş trendinin sonunun bir diğer göstergesi olarak kabul edilir. Bu formasyon, baş ve omuzların yukarıda yer alan hacimlerin azalmasına ve her bir zirvenin ardından hacmin artmasına tanık olmalıdır.
Omuz baş omuz formasyonu, desenin boyun çizgisi kırılıncaya kadar kesinlik kazanmaz. Genellikle boyun çizgisindeki eski destek, fiyat düşüşten sonra yukarıya toparlanmaya çalışırken yeni direnç haline gelir. Boyun çizgisinin altındaki kırılma, artan hacimle birlikte, düşüş trendi potansiyelinin daha güçlü bir onayını sağlar.
Aşağı doğru hareketin büyüklüğü, çoğu zaman omuz baş omuz formasyonundaki boyun çizgisinden başın zirvesine kadar olan mesafe ile benzer olabilmektedir. Bu formasyon her zaman etkili olmayabilir ancak işe yaradığında, aşağı yönlü önemli kazançlar sağlayabilir; tüm kurulumların avantajının çoğu ise, riski yönetmek için ilk başta bir zarar durdurma ve kazancı artırmak için bir takip eden zarar durdurma uygulamakla iyi bir risk-ödül oranı ile sağlanmaktadır.
Sayfada yer alan bilgiler, yatırım tavsiyesi içermez ve yatırım danışmanlığı şeklinde değerlendirilmemelidir. Belirtilen bilgiler, yatırımcı profilinize uymayabilir.
