Yazı Başlıkları
Uzun bir aradan sonra TÜFE’de tek haneyi gördük. Ekim’de %8 ile başlayan bir enflasyon göreceğiz yüksek ihtimalle. Sonrasında ise yeniden yükselişe geçecek ve seneyi %12-13 arası bir noktada kapatacağız. Son TÜFE verisi Ekim PPK toplantısında +200 bp faiz indiriminin de habercisi olabilir..
TÜFE Tek Haneyi Gördü
Tüketici enflasyonunda 2017 yılından bu yana ilk defa tek haneyi Eylül ayı itibarıyla gördük. Aylık artış %1,3 olan beklentilerin altında gelerek %0,99 olurken yıllık artış %9,26’ya kadar geriledi. Enflasyonun tek haneye inmesi Eylül’de hemen bütün ekonomistlerin beklentisiydi. Bu beklentinin temelinde yatan dayanak ise aslında basit bir matematik hesabı olan «baz etkisi. Öncelikle şunu not etmek gerekir ki enflasyon son 12 aydaki değişimi kapsıyor. Yani geçtiğimiz yılın Eylül ayından bu yana fiyatlar genel seviyesi ne kadar değişmiş onu gösteriyor.
Kur Artışı Sonrası
Geçtiğimiz yıl Ağustos – Eylül ve Ekim aylarında yaşadığımız kur şokunun etkisiyle fiyatlar 3 aylık bir süre içerisinde çok hızlı yükseldi. Hayat pahalılığını kademeli olarak değil bir anda şok etkisiyle hissettik, alım gücümüz düştü. Sonrasında ise o hızlı şok dönemine nazaran artış hızı normalleşti, bu da enflasyonu düşürdü. Direkt olarak TÜİK’in açıkladığı veriler de bu durumla çelişmiyor. Örneğin; 2018 yılının başından bu yana fiyatlardaki gelişime baktığımızda yaklaşık olarak et fiyatları %35, elektrik fiyatları %38, doğalgaz fiyatları %46, tütün fiyatları %45 arttı.
Mobilya, eğitim, konaklama vb. sektörlerde artış %30 dolaylarında. Bunların hepsini TÜİK de söylüyor ve geçtiğimiz yıldan bu yana alım gücü %30 düştü dendiğinde geçtiğimiz yılbaşına göre bu söylem tamamıyla doğru oluyor. Ancak alım gücündeki bu düşüşün büyük bölümü geçtiğimiz yıl Nisan – Eylül ayları arasında gerçekleşti.
Geçtiğimiz yıl Eylül ayından bu yana ise et fiyatları örneğin %9,7; elektrik fiyatları %12,8 arttı –geçtiğimiz günlerde gelen zam Ekim ayı rakamlarında görünecek-. Yani işin özünde fiyatlar bir anda pahalılaştı; biz bunu şok etkisi olarak hissettik ve o günden bu yana 12 aydır o seviyeler hafif yükselerek devam etti. Dolayısıyla halkın haklı olduğu nokta olan fiyatlar yüksek kalmaya devam etti.
TÜİK Analiz
Ancak TÜİK’in açıkladığı rakamlar da bununla çelişmiyor ve aynı verilerden yola çıkarak geçtiğimiz yılın aynı ayına göre fiyat artış hızı olan enflasyonun düştüğünü bize söylüyor. Kafa karışıklığının önüne geçmek için «geçtiğimiz yıl» dediğimizde hangi ayı referans aldığımızı doğru belirlemek gerekiyor..
