Muhasebenin Bölümleri-Türleri Nelerdir?

1,5K

Muhasebe; Genel muhasebe, Maliyet muhasebesi, Yönetim muhasebesi olmak üzere üçe ayrılır. Muhasebenin türleri olan ihtisas muhasebeleri olarak isimlendirilen banka muhasebesi, inşaat muhasebesi, konaklama tesisleri muhasebesi vb. uygulamalarda da muhasebenin bu üç bölümünden yararlanır.

Muhasebenin Türleri

1. Genel Muhasebe

Genel Muhasebe; kıymetlerin, işlemlerin ve sonuçların izlerini sürekli olarak saklayan yazılı bir bellektir. Genel muhasebede bilgiler, hiç bir analize ve değişmeye uğratılmaksızın kaydedilir. Genel muhasebenin işlemleri objektif belgelere dayanarak ve olduğu gibi kaydetmesi ve bu işlemlerin izlerini sürekli olarak saklaması aşağıdaki yararları sağlar.

Daha önce yapılmış bir işlemin varlığı, biçimi ve dayanağı hakkında gerekli bilgiyi verir. Gerektiğinde belgeleyici bir öğe olur. Örneğin bir satışın hangi tarihte, nasıl ve hangi faturaya dayanılarak yapıldığı bedelinin nasıl tahsil edildiği, genel muhasebe kayıtlarına başvurularak, tespit edilebilir.

Belli tarihlerde yapılması gereken işlemlerin unutulmaması sağlanır. Örneğin, verilen bir borç senedi muhasebeleştirildiğinde muhasebe kayıtları ödenecek bir senedin varlığını, senedin ödendiğini gösterir bir başka muhasebe kaydı yapılıncaya kadar duyurmaya devam eder.

İşletme varlıklarının normal işletme işlemleri dışında işletmeden çıkıp çıkmadığının kontrolünü sağlar. Örneğin, kasa mevcudu her gün, ambar mevcutları belli dönem sonlarında kayıtlar ile karşılaştırılıp olması gereken miktarın gerçekten olup olmadığı araştırılır. Ayrıca işletmenin öz sermayesindeki artış veya eksilişler genel muhasebe kayıtlarında toplanır. İşletmenin varlıklarındaki ve bu varlıkların sağlanmasında kullanılan kaynaklardaki değişmelerin izlenmesi ve ortaya çıkan öz kaynak azalışları (gider ve zararlar) ile öz kaynak artışlarının (gelir ve karlar) belirlenerek dönem kar ve zararının belirlenmesi genel muhasebenin görevidir.

2. Maliyet Muhasebesi

İşletme yönetiminde genel muhasebeye göre daha etkili daha geniş olarak kullanılır.

Üretimin maliyetini belirler. Üretilen mal ve hizmetin maliyetini saptayarak üretilen malın stoklara alınma değerini ya da alıcıya fatura edilecek hizmetin mal olma değerini belli eder. Mal olma değerinden hareketle ve piyasa koşulları da göz önünde tutularak satış fiyatı saptanır.

Kontrol aracı olur. İşletmenin yaptığı giderleri; bir yandan türleri diğer yandan bu giderlerin ortaya çıktığı işletme bölümleri (gider yerleri) açısından inceleyerek, bunların önceden öngörülen hedefler yada standartlar ile karşılaştırılması yolu ile giderleri kontrol altında tutma imkanı sağlar.

Planlamaya yardımcı olur: İşletmenin çeşitli seçenekler arasında seçim yapabilmesi için her seçeneğin işletme karlılığı üzerindeki etkisinin araştırılması gerekir. Bu araştırma ise maliyet muhasebesinden alınacak bilgilere dayanılarak gerçekleştirilebilir. Üretilen mal ve hizmetin üretim maliyetinin ve bunların satış fiyatının tespiti, işletmede gider kontrolünün sağlanması ve elde edilen bilgiler ile planlamaya ve karar almaya yardımcı olunması maliyet muhasebesinin görevidir.

3. Yönetim Muhasebesi

Gerek genel muhasebe, gerek maliyet muhasebesinden elde edilen verilerden hareketle yeni veriler üreterek işletme yöneticilerinin karar almada gereksinim duydukları sayısal bilgileri sağlayan muhasebe bölümüdür.

Önerilen Yazı: Muhasebe Nedir?