Yazı Başlıkları
Bireysel Emeklilik Nedir? Bireysel emeklilik sistemi, ilk olarak 2003 yılında ülkemizde uygulanmaya başlanmıştır. Kısaltması BES olan Bireysel Emeklilik Sistemi temel olarak insanların birikim yapabilmesini hedeflemektedir. Söz konusu sistem, çalışan ya da çalışmayan, genç ya da yaşlı herkese hitap edebilir. 18 yaşını dolduran Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları BES için başvuruda bulunabilirler. (Bireysel Emeklilik Kanununda yapılan yeni yasal düzenlemeyle yaş sınırı ortadan kalktı, 18 yaşından küçük çocukların da sisteme girmelerinin önünde engel kalmadı. Değişiklikte bir ailenin çocuk dahil her bir üyesi için oluşturulan sözleşmelerde bireyler ayrı ayrı %30 devlet katkısı avantajından yararlanabilecekler.) 25 Mayıs 2021’de yürürlüğe giren düzenleme ile 18 yaşın altındakiler de yasal temsilcileri aracılığı ile BES’ten yararlanabilmektedir. Adından da anlaşılacağı üzere BES, emeklilik için oluşturulan bir tasarruf ve yatırım aracı olarak kabul edilmektedir. Şimdi BES’i daha iyi anlamak için gelin detaylarını daha yakından inceleyelim.
Bireysel Emeklilik Nedir?
Bireysel Emeklilik Sistemi ile Nasıl Emekli Olurum?
Girişte bahsettiğimiz gibi Bireysel Emeklilik Sistemi’ne giriş için 18 yaşını doldurmuş olmanız yeterlidir. Bir çalışma durumu veya işsiz olma şartı kesinlikle aranmamaktadır. Aylık ödemeler için bütçenizden belirli bir miktar para ayırmanız gerekir. Aslında emeklilik döneminde emekli maaşınıza ek bir gelir olarak tasarlamıştır. Bu şekilde BES ile ikinci bir emeklilik hakkı kazanırsınız. Yani size bireysel tasarruflarınızı emeklilik döneminde kullanmanız için birçok seçenek ve avantaj sunulmaktadır. Sizin seçeceğiniz fonlar, uzmanlar tarafından yönetilir.
18 yaşından sonra istediğiniz yaşta başlayabileceğiniz BES ile 56 yaşını doldurunca emekli olursunuz. Tabi öncesinde en az 10 yıl sistemde kalmanız gerekir. Emeklilik hakkını elde ettiğiniz yani yaşınız geldiğinde, istemeniz halinde direkt maaş alabilirsiniz. Maaş almayı tercih etmiyorsanız paranızı toplu olarak da alabilirsiniz. 56 yaşını doldurup en az 10 yıl para yatırdığınız takdirde, eğer emekliliğiniz gelmişse bile birikim yapmaya devam edebilirsiniz. Emekli olmaya karar verdiğinizde o güne kadar olan birikimleriniz hesaplanır. Üstelik BES için yatırdığınız aylık ödemelerinize ek olarak %25 oranında devlet katkısı uygulanır. (22 Ocak 2022 tarih ve 31727 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “7351 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile birlikte % 25 olan bu oran %30 olarak uygulanmaktadır. ) 2013 yılından beri BES’teki tasarruflarınıza devlet de katkı payı vermektedir.
BES ile İlgili Bilinmesi Gereken Detaylar
Birikimlerinizin karşılığını maaş ya da toplu olarak almaya başladığınızda, birikim hesabınıza daha fazla para yatırmanız mümkün değildir. 18 yaşın altında BES’e girenler yine emekli olmak için şartları kabul etmiş sayılırlar. Ayrıca normal şartlarda zaten Sosyal Güvenlik kurumundan emekli olacaklar için BES’ten emekli olmak gereksiz görülebilir. Yine de kendi emekliliğiniz haricinde çalıştığınız zamanki gibi hayat standartlarınızı düşürmemek adına ikinci bir emekliliğe sahip olmayı tercih edebilirsiniz. Bu durumda BES emekliliğiniz zorunlu olmayan bir tamamlayıcı işlev görür. Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan olan emekliliğiniz ile bu sürecin hiçbir ilişkisi yoktur. Hiçbir şekilde Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan emekli olamayacaksanız; yine BES, emekli olmak için alternatifleriniz arasında olabilir.
BES ayrıca güvenli ve şeffaf bir sistem olarak bilinir. Türkiye Cumhuriyeti Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından düzenli olarak denetimi yapılır. BES yapan şirketler, yılda bir kere bağımsız dış bir denetimden geçer. Ayrıca fon hesapları ve işlemleri, üç ayda bir yine bağımsız dış bir denetimden geçer. Şirketlerin günlük faaliyetleri ise Emeklilik Gözetim Merkezi tarafından denetlenir. Emeklilik şirketlerinden bağımsız olarak Takasbank’ta saklanır. Öyle ki emeklilik şirketiniz iflas etse bile Takasbank’ta saklanan birikiminiz güvence altında kalır. Birikiminiz farklı bir emeklilik şirketine aktarılarak sistemde kalmaya devam etmeniz sağlanır.
BES, birden fazla emeklilik sözleşmesine aynı şirketten veya farklı şirketlerde bir kişi adına açar. Başkasının adına yatırım yapabilirsiniz ancak kendi adınıza olan sözleşmeyi başkasına devredemezsiniz. Emekliliğe hak kazanmadan eğer sistemden çıkmak isterseniz sistemde kaldığınız süre temel alınır. Vergi kesintileri ve giriş aidatı kesintileri ödeyebilirsiniz. Yaşam kaybı gibi zorunlu nedenlerle sistem ayrıma durumunda sözleşmede belirttiğiniz lehtar veya lehtarlara ödeme olur. Sözleşme sahibi istediği zaman sözleşme boyunca bu lehtarı veya lehtarları değiştirir. Eğer belirlemediyse kanuni varisleri hak sahibi olur.
Bireysel Emeklilik Sistemi (Bes) Ne İşe Yarar?
