Bedava Para Niye Alınmaz?

412

Bedava para nasıl kazanılır değil, bedava para neden alınmaz konusuna değinmemiz gerekiyor. Hedefli uzun vade refinansman operasyonları nedir?

Eylül ayında, Draghi Başkan’ın emekliliğinden evvelki son toplantılardan birinde, Avrupa Merkez Bankası (AMB), basında üstüne çokça laf söylenen çeşitli kararlar aldı. Faizleri düşürdü, tahvil alımlarına tekrar başlama kararı aldı. Bankaları negatif faizlerin olumsuz etkilerinden korumak için bankaların rezerv olarak tuttuğu paraya uygulanan faizde katmanlar oluşturdu, vs.

Belki de bu kararların en önemlilerinden biri ise, ilk kez 2014’te uygulanan ve Türkçeye «Hedefli Uzun Vade Refinansman Operasyonları» olarak çevrilebilecek TLTRO (Targeted Long-Term Refinancing Operations) imkanının yeniden başlatılmasıydı. Peki nedir bu TLTRO?

Bedava Para Niye Alınmaz?

Esasen en kısa açıklaması çok çok ucuza ve uzun vadeli biçimde AMB tarafından bankalara hanehalkı ve şirketlere kredi olarak verilmek üzere para verilmesi olayı TLTRO. Temel maksat şirketleri yatırıma ve istihdamı artırmaya yönlendirmek. Hanehalklarını ise konut, taşıt gibi dayanıklı tüketim malı almaya teşvik etmek. Temel mekanizma ise şu: Bankalar başlangıçta AMB’nin iki politika faizinden biri olan ve şu an %0,00 seviyesinde bulunan Temel Refinansman Faizi’nden (MRO) borç alıyorlar TLTRO’lardan.

Eğer AMB’nin belirlediği kredi verme hedefini tutturabilirlerse bu faiz AMB’nin diğer politika faizi olan ve şu an %-0,50 seviyesinde. Bulunan Mevduat Faizi’ne kadar düşebilecek şekilde aşağı iniyor. «E peki problem ne?» : En son program kapsamında yapılan iki TLTRO’dan ilkinde bankalar 20-30 milyar Euro kullanmaları beklendi. Sadece 3,4 milyar Euro, ikincisinde ise 150 milyar Euro kullanmaları beklendi. 97 milyar Euro kullandılar. Özellikle ikinci seferde enteresan olan durum, bankaların sadece içinde bulunduğumuz ayda vadesi gelecek olan önceki TLTRO ödemelerini yapmak için almaları gerektiği düşünülen rakamın 150 milyar Euro olmasıydı. Bu patika, sebebine bağlı olarak endişe verici olabilir. Peki sebep ne olabilir:

1. Bankalar geçtiğimiz haftalarda bahsettiğimiz regülasyonlar gereği yıl sonunda bilançolarını fazla büyütmemeyi seçmiş olabilirler. Durum buysa önümüzdeki operasyonlarda bankaların daha yüksek miktarda kredi kullanmalarını bekleriz, problem yok.
2. Bankalar son TLTRO programında beri ciddi miktarda likidite girişi almış. Dolayısıyla TLTRO’ya ihtiyaç duymuyor olabilir kredi vermek için. Problem yok.
3. ihtimal ise karanlık: Avrupa’daki şirketler mevzulardan umudu kestiğinden yatırım yapma iştahları, dolayısıyla kredi kullanmak gibi bir talepleri kalmamış. Dolayısıyla bankalar da TLTRO kullanmamış olabilir.

Durum buysa Avrupa ekonomisi bizim açımızdan da tatsız olacak şekilde enseyi karartmış olabilir. Bu sebeplerden hangisinin geçerli olduğunu ise zaman gösterecek.