Staj yapan öğrencilerin sigorta işlemlerinin yapılması, sigortalarını ödeyen kurumun yani okullarının sorumluluğundadır. Staj yapan öğrencilerin sigorta işlemleri eğer doğru şekilde yapılmaz ise; okula ya da işverene cezai yaptırım uygulanabilmektedir. 07 çırak veya 19 stajyer kodu ile staj yapacak olan öğrencilerin sigorta girişi yapılmaktadır. İş kazası veya meslek hastalığı geçirilme ihtimaline karşı stajyerlerin sigorta bildirimi yapılmaktadır ve iş kazası gibi bir durum yaşanması halinde Sosyal Güvenlik Kurumu’na bu durumun 3 iş günü içerisinde bildirilmesi gerekmektedir.
Staj Yapan Öğrencilerin Sigorta İşlemlerinin Yapılması Zorunlu Mudur?
Stajyerlerin sigorta girişlerinin yapılmasının zorunluluğu 5510 sayılı kanuna göre bulunmaktadır. Staj türlerine göre stajyerlerin çırak kodu ile sigorta başlangıçları yapılmakta ve belirli koşullar altında stajyer maaşları ödenmektedir. Staj türleri ise aşağıdaki gibidir:
- Meslek lisesi veya meslek yüksek okulu öğrencilerinin zorunlu stajları bulunmaktadır. Öğrencilerin sigorta girişleri okullarında yapılmakta ve sigorta primlerini de okulları ödemektedir. Ancak stajyer maaşları, staj yaptıkları iş yeri tarafından verilmektedir. Eğer 20 ve üzerinde çalışanı olan bir iş yerinde staj yapılmış ise; minimum dönemin asgari ücretinin %30’u kadar stajyer maaşı ödenmesi gerekmektedir.
- Üniversite öğrencilerinin bölümlerine göre değişen zorunlu stajları bulunduğu gibi aynı zamanda okullarının önerdiği stajları da vardır. Zorunlu stajlar için okulları sigortayı karşılıyor olsa da zorunlu olmayan stajlarda okulun sigortayı karşılama zorunluluğu bulunmamaktadır. Bu nedenle eğer okulu sigortayı karşılamayacağını belirtmiş ise; staj yapacak olan öğrencinin sigortayı karşılayacak bir iş yeri bulması gerekmektedir.
- Öğrencinin veya işletmenin bulduğu stajyerlik kanun kapsamında değerlendirildiğinde; stajyer ve öğrenci ilişkisi olmaması sebebi ile stajyer kanunları uygulanmamaktadır. Normal maaş ve sigorta kapsamında işe girişi çalıştığı yer taraf crından yapılmaktadır.
Staj Yapan Öğrencilerin Sigorta Girişi Emekli Olma Zamanını Etkiler Mi?
Stajyer sigortasının emekliliğe etkisi bulunmamaktadır. Stajın yapılan sürede ödenen sigorta primleri kısa vadeli sigorta kollarından ödendiği için emeklilik hesabı yaparken dikkate alınan prim günlerine dahil edilmemektedir.
Stajı yapan öğrenciye sigorta yapılmasının esas nedeni; staj yapılan süre içerisinde öğrencinin iş kazası geçirmesi ya da meslek hastalığına yakalanması gibi durumlara önlem alabilmektir. Staj süresi bittikten sonra öğrencinin sigorta çıkışı yapılmaktadır. Ancak eğer çalışmaya devam eder ise; bu durumda yasal çalışan konumunda olmaktadır. Yasal çalışanların sigortaları ve çalışma standartları normal çalışan statüsünde olmaktadır.
Staj Yapan Öğrencilerin Sigorta Girişi Nasıl Yapılır?
Stajyerlerin sigorta girişi okulları tarafından yapılmaktadır. Okullarının talep ettiği belgeler ile beraber öğrenci işlerine giden stajyerlerin staj süreleri kapsamında sigorta başlangıç ve bitiş tarihlerine göre sigorta girişleri yapılmaktadır. Staj bitiş tarihinin daha sonrasında değiştirilebilmesi gibi bir durum mümkün olmamaktadır. Sigorta ödemesini okul yapacağı için stajyer öğrencinin daha sonrasında yapması gereken herhangi bir işlem bulunmamaktadır.
Staj Yapan Öğrencilere Maaş Ödenmesi Gerekli Midir?
Stajyer maaşının zorunluluğu bulunmaktadır. Meslek lisesi ya da yükseköğretim kurumu öğrencisi olması fark etmeksizin staj yapan her öğrencinin maaşları staj yaptıkları iş yeri tarafından ödenmektedir. Staj yapacak olan üniversite öğrencisinin eğer okulu sigortayı karşılamıyor ise; bu durumda maaş ödemesinin yapılmaması da ihtimaller arasındadır.
Yirmi ve üzeri personeli olan bir iş yerinde en az asgari ücretin %30’u oranında maaş verilirken, yirmiden daha az personeli bulunan iş yerlerinde stajyer maaşı dönemin asgari ücretinin %15’i olmaktadır. Eğer iş yeri tarafından stajyere dönemin asgari ücretinin %30’undan daha fazla maaş ödenir ise; fazla olan kısım vergiye tabi olmaktadır.
Staj Yapan Öğrencilere Ödenen Maaş Ne Kadardır?
Stajyerlere verilen maaşın hesaplaması, asgari geçim indirimleri hariç tutularak net asgari ücret üzerinden yapılmaktadır. Vergi kesintisi olmadan ödenmektedir. 2020 yılında stajyerlere 631 TL stajyer maaşı verilmektedir. 2021 yılında net asgari ücret 2.825,90 TL olmuştur ve stajyer maaşları da 631 TL’den 767.277 TL’ye yükselmiştir. Bu tutar stajyere ödenmesi zorunlu olan tutardır. Ancak işveren kendi isteği doğrultusunda stajyere daha yüksek tutarda ödeme yapabilmektedir. Staj yapan öğrencilerin sigorta işlemleri yapıldıktan ve öğrenci staj süresini doldurduktan sonra ödemesi yapılmaktadır.
2021 Örnek Stajyer Maaş Hesaplaması Nasıl Yapılır?
2021 stajyer maaş hesaplama örneği aşağıdaki gibidir:
- Net asgari ücret 2.825,90 TL’dir. Asgari geçim indirimi ise; 268.31 TL’dir. Öncelikle bu tutardan asgari geçim indiriminin çıkartılması gerekmektedir. 2.557,59 TL bulunmaktadır.
- 2.557,59 TL’nin %30’u hesaplanmalıdır.
- 767.277 TL yapmaktadır.
Staj Yapan Öğrencilerin Maaşlarında Devlet Katkısı Var Mıdır?
Stajyer maaşlarına devlet katkısı, mesleki eğitime destek adı altında işsizlik fonundan yapılmaktadır. Devlet katkısı oranları ise şöyledir:
- 20’den daha az çalışanı bulunan işletmeler stajyer çalıştırdıklarında; üçte iki oranında devlet katkısı almaktadırlar.
- 20 ve üzerinde personel çalıştıran işletmeler, üçte bir oranında devlet katkısı almaktadırlar.
Staj Yapan Öğrencilerin Sigorta Çıkış İşlemleri Nasıl Yapılır?
Stajyer iş çıkış bildirgesi SGK’ya bildirilmektedir. Staj süresinin sona ermesi ile beraber SGK’ya bildirilerek iş çıkışı yapılmaktadır. İşveren iş çıkışını bildirmektedir. Ancak eğer staj süresi sona ermesine rağmen stajyer aynı iş yerinde çalışmaya devam eder ise; bu durumda tam mesaide çalışması gerektiği için işe girişi tekrar yapılmakta ve stajyer statüsünde olmamaktadır. Stajyerlerin sigorta çıkışı yapılırken kullanılabilecekleri kodlar ise şu şekildedir:
- 05 numaralı kod ile belirli iş sözleşmesinin sona erdiği bildirilerek işten çıkışı yapılabilmektedir.
- 18 numaralı kod, işin sona erdiğini bildirmek için kullanılabilmektedir.
- 22 numaralı kod ise diğer sebepler olarak geçmekte ve stajyerin iş çıkışının yapıldığının bildirilmesi için kullanılabilmektedir.
Staj Yapan Öğrenciler İçin İşten Ayrılma Bildirgesi Verilir Mi?
Stajyerlerin işten ayrılma bildirgeleri, stajyerin iş çıkışı yapıldıktan sonraki 10 gün içerisinde hazırlanmalı ve bildirgeler Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirilmelidir. İşten ayrılma bildirgesi, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası kapsamında hazırlanmaktadır ve standart çalışanlar için de stajyerler için de aynıdır. İşveren eğer 10 gün içerisinde bu bildirgeyi Sosyal Güvenlik Kurumu’na iletmez ise; sigortalıya dönemin asgari ücreti tutarında idari para cezası kesilmektedir. Yasal süre içerisinde sigortalının işvereninden işten çıkış bildirgesini istemesi gerekmektedir. Sosyal Güvenlik Kurumu’na bu bildirgenin teslim edilmesi ise işverenin sorumluluğunda olan bir durumdur.
Staj Yapan Öğrenciler İçin İşten Çıkış Bildirgesi Nasıl Verilmektedir?
Stajyerlerin işten ayrılma bildirgeleri; işveren tarafından online olarak Sosyal Güvenlik Kurumu’na iletilmektedir. Ayrıca direkt SGK’ya giderek de bildirgeyi verebilmek mümkündür. İşten çıkış bildirgesinde yer alan bilgiler ise aşağıda belirtilmiştir:
- Sosyal güvenlik sicil numarası alanı bulunmaktadır.
- Meslek ismi ve meslek ile ilgili bilginin yer aldığı bir alan vardır.
- Stajyer öğrencinin işten ayrılış kodu yer almaktadır. Sigortalının hizmet bilgi dökümü bulunmaktadır.
- Çalışanın kimlik bilgileri vardır.
- Adres bilgileri yer almaktadır.
- Sicil ve sandık numaraları bildirgede bulunmaktadır.
- Staj yapan öğrencilerin sigorta işlemleri tamamlandıktan ve çıkışı yapıldıktan sonra düzenlenen bildirgede stajyerlere ödenen maaş ile ilgili bilginin yer aldığı bir alan vardır.