MEHMET DAYIOĞLU
Türkiye’nin elektrik sektöründeki temel meselelerden biri olan enerji depolama, yenilikçi bir alan olarak hem büyük bir heyecan yaratmakta hem de bazı zorluklarla karşı karşıya kalmaktadır. Depolamalı elektrik üretim lisanslarının verilme şekli tartışılmaya devam ederken, verilen lisansların henüz yatırıma dönüştürülmemiş olması sektörün sıkıntılı bir diğer boyutunu oluşturuyor. Depolamalı üretim tesisi ön lisansı almış projelere yönelik yapılan tahsisler, mevcut şebekede bağlantı yetersizliğine neden olmaktadır. Bu sorunları detaylandırırken, GlobalEnco Enerji Yönetim Kurulu Başkanı Ramazan Kaya, Bir Finansçı’nün sorularını yanıtladı.
Sektördeki gelişmeler nelerdir?
Günümüzde en mühim konulardan biri enerji depolama projeleri. Bu projelere yaklaşık 34.000 MW kapasite için şebeke bağlantı imkanları tanındı. Ancak, gerçekte inşaat aşamasına geçmiş bir projeden söz etmek mümkün değil. Çoğu sorun, yasal mevzuatla doğrudan ilişkili.
Sizin şirketiniz bu süreçte nerede yer alıyor?
Bizim ST adında bir girişimimiz mevcut, enerji depolama alanında üretim yapmaktadır. GlobalEnco Enerji olarak, altyapı ve üstyapı projeleri, enerji nakil hatları, trafo merkezleri ile rüzgar ve güneş santrali projelerine kadar geniş bir hizmet yelpazesine sahibiz. Bu yüzden, sektördeki her alanda etkin bir pozisyona sahibiz.
Lisanslandırılmış depolama projelerinin durumu nedir?
Ülkemize kazandırmak istediğimiz en değerli projeler depolama projeleridir. Mevzuatın acilen netleşmesi ve bu proje finansman modellerinin bir an önce oluşturulması şarttır.
Tıkanmanın sebebi nedir?
Şu anda sektör paydaşları için en büyük sorun, yasal mevzuatın belirsizliği nedeniyle finansman modellerinin belirlenememesidir. Yasal izinler konusunda yavaş da olsa ilerleme kaydediliyor, ancak istediğimiz seviyeye henüz ulaşamadık. Sayın Bakanlık ve EPDK, bu süreçleri hızlandırmak için yoğun çaba sarf etmekte. Gerekli izinlerin hızla alınması ve finansman modellerinin oluşturulması, bu yatırımların hayata geçirilmesi açısından hayati önem taşıyor.
Diğer yatırım alanları nedir?
Şu anda tüm bağlantı kapasiteleri depolamalı üretim projelerine tahsis edildiği için öz tüketim alanında kapasite kalmamış durumda. Depolama projelerinin ne oranda gerçekleştirileceği meselesinin netleştirilmesi ve kalan kapasitenin öz tüketim alanlarına aktarılması gerekmektedir. Bu, sektörün en ciddi sıkıntısıdır.
Bunun nedenleri nelerdir?
Dünya genelinde enerji projelerine büyük yatırımlar yapılmakta. Biz de bu ortamda Türk yatırımcıların fonlarının Türkiye’de kalmasını önemsiyoruz. Ancak son dönemde iç projeler yatırıma dönüşmediği için Türk ve yabancı yatırımcılar, İtalya, Romanya ve ABD gibi ülkelerde güneş enerjisi projeleri geliştirmeye yöneliyor. Her alanda yaklaşık 100-150 milyon dolarlık projeler sergileniyor.
GlobalEnco’nun projesi var mı?
Şu anda İtalya’da 10 MW’lık bir proje üzerinde çalışıyoruz. Türkiye’deki projelerin bir an önce netleşmesi, yatırımcıların hangi alanlarda hareket edebileceğini bilmesi ve yatırımlarını hayata geçirmesi gerekmektedir. Ayrıca, karbon salımı ile ilgili hedefler de dikkate alınmalıdır. 2030-2050 yılları arasındaki hedeflerle ilgili herkesin stratejilerini belirlemesi lazım. Türkiye’de yurtdışındaki yatırımların büyüklüğü ve gerçekleştirileceği süre de yakın zaman içinde netleştirilmelidir.
Şebeke bağlantı kapasitesi nasıl artırılabilir?
Bu konudaki temel problem, enerji altyapımızdır. Yeni projelerle birlikte enerji altyapısının geliştirilmesi gerekmektedir. Türkiye, enerji depolama konusunda dünya çapında kayda değer bir yere gelebilir. Şu an benzer alanda girişimlerde bulunan 4-5 firma bulunmaktadır. Halen ithalatçı konumundayız, ancak hızla ihracatçı konuma geçebiliriz. Çünkü enerji depolama sistemleri, dünya genelinde jeneratörlerin yerini almaya başladı. Bu noktada yerli ekipman üretiminin teşvik edilmesi, elektrik satış bedeline yerli katkı payı eklenmesi gibi destekleyici önlemlerle Türk yatırımcıların teşvik edilmesi ve ihracata yönelik adımlara atılması kaçınılmaz. Tüm paydaşların bu projeleri hayata geçirmek için işbirliği yapması gerektiğine inanıyorum.
Bir Finansçı