Gümrük ve dış ticaret sektöründeki gelişmeler son dönemlerde oldukça yoğundur. Yıl sonlarına yaklaşıldıkça bu durum daha da belirginleşmektedir. 2025 yılında yürürlüğe girecek mevzuat değişikliklerinin ne zaman yayımlanacağına dair belirsizlikler, mevcut yıl olan 2024’te tamamlanması gereken iş ve işlem süreçlerinin yanı sıra vurgulanmaktadır. Bu sebepler, yıl sonu yaklaşırken yoğun ve stresli bir takvim oluşturur.
Özellikle yıl bitmeden, 10 Ekim 2024 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 18 seri numaralı Gümrük Genel Tebliği (Serbest Dolaşım Girişi) gibi önemli belgelerin varlığı, ithal edilen ürünler için gerekli izin veya uygunluk belgelerinin tamamlanması yükümlülüğünü de beraberinde getirmektedir. Bu durum, ithalat süreçlerinin kontrollere tabi olması açısından daha fazla sorunu da gündeme getirmektedir. İlgili verilerin düzenlenmesine dair usul ve esasların belirlenmesi ihtiyacı, belirsizliklerin artmasına neden olmuştur.
Bahsi geçen Tebliğin önemi, özellikle gıda ile temas etme potansiyeli olan ürünlerin ithalatında ortaya çıkar. Tarım ve Orman Bakanlığı, bu ürünlerin uygunluk denetimlerini gerçekleştirmektedir. 2023 yılının sonunda yayımlanan 2024/5 sayılı Ürün Güvenliği ve Denetimi Tebliği ile esasen, gıda ile temas etmeyen alanlarda kullanılan ürünlerin de yetkilendirilmiş gümrük müşaviri raporuyla desteklenmesi zorunluluğu getirilmiştir. Ancak yıl başlangıcından bu yana raporların nasıl hazırlanacağına dair herhangi bir açıklama yapılmadı. 10 Ekim 2024’te yayımlanan Tebliğ de bu belirsizlikleri tamamen ortadan kaldırmadı.
Şu an, 2024 yılına ait tüm ithalat işlemleri için yetkilendirilmiş gümrük müşaviri raporu talep edilmesi gerekliliği, gümrük ve dış ticaret camiasının paydaşlarını büyük bir belirsizlik içine sokmuştur. İlgili firmalar, gümrük müşavirliklerinden bu raporları almak için jandarma etmeye çalışırken, gümrük müşavirleri ise hangi ithalatların bu kapsamda olması gerektiğini netleştirmeye çalışıyor. 2024/5 sayılı Ürün Güvenliği ve Denetimi Tebliği’nin 500.000 TL fatura tutarını aşan ürünleri kapsadığı belirtilse de, gümrük süreçlerinde durum oldukça karmaşık hale gelmiştir.
Gümrük operasyonları sırasında, birden fazla özet beyan veya antrepo beyannamesinde kısım kısım yapılan ithalatları ayrı ayrı değerlendirmek gerekmektedir. Ayrıca, tek fatura üzerinde hem YGM raporu kapsamına giren hem de girmeyen ürünlerin bulunması da durumu daha da zorlaştırmaktadır. Tüm bu karmaşık düzenlemelerin netliğe kavuşması için yetkilendirilmiş gümrük müşavirleri, pek çok tereddütle karşı karşıya kalmaktadır.