Teminat Mektubu Nedir? Tarafları ve Çeşitleri Nelerdir?

Resmi daire ve müesseselerle, diğer gerçek ve tüzel kişilere hitaben, belirli bir işin veya hizmetin saptanan şartlar uyarınca ve belirli süreler içinde yerine getirileceği, aksi halde işi üzerine alan tarafından tazminat olarak ödenmesi gereken belirli bir tutarın, mektubu veren banka tarafından kayıtsız şartsız ödeneceği hakkında garanti edilmesine ilişkin verilen mektuplara Teminat Mektubu denir.

Teminat Mektubu Nedir?

Bir başka deyişle Teminat Mektubu; lehtarın muhataba karşı olan bir taahhüdünü garanti altına alan, lehtarın taahhüdünü yerine getirmediği durumlarda ise garantör sıfatıyla bankaya kayıtsız şartsız ödeme zorunluluğu getiren mektuplara Teminat Mektubu denir.

Teminat Mektubu Tarafları

1. Garantör: Mektubu veren Bankadır.
2. Lehtar: Muhataba karşı borcu, bankaca garanti edilen kişi yani borçludur.
3. Muhatap: Alacaklı veya işlem yaptıran daire, müessese ya da diğer gerçek ve tüzel kişilerdir.

Teminat Mektubu Çeşitleri

Vadelerine göre mektup türleriSüreli ve süresiz olmak üzere 2 ye ayrılır. Bir Teminat Mektubunun süreli olması için;

• Belirli bir vade içermesi,
• Bu vade içerisinde yazılı tazmin talebinde bulunulmadığı halde hükümsüz olacağına dair ibare bulunması gerekir.

a) Vadesiz(Süresiz) Teminat Mektupları

Belli bir geçerlilik süresi kaydı taşımayan teminat mektupları vadesizdir. Özellikle 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu kapsamındaki teminat mektuplarının vadesiz olarak düzenlenmesi gereklidir. (2886 sayılı Devlet İhale Kanunu Mad.26) Vadesiz teminat mektupları Borçlar Kanunu’nun ilgili hükümleri gereince 10 yıllık zamanaşımına tabidir. Bu süre borç senedinin tanzim tarihi değil, alacağın muaccel olduğu tarihtir. (Borçlar Kanunu Mad.128).

b) Vadeli(Süreli) Teminat Mektupları

Banka teminat mektuplarının garanti sözlemesi olarak kabulü, bankaların vadeli teminat mektuplarından ötürü sorumluluklarının ne kadar süre ile devam edeceği sorununu ortaya çıkarmıştır. Sonunda Yargıtay, riskin vadesinde ortaya çıkması koşuluyla, bankaların vadeden sonra da zamanaşımı süresi olan on yıl içinde sorumlu olacağına karar vermiştir.

Banka teminat mektuplarını garanti sözleşmesi sayan Yargıtay kararı, vadeden sonra ilk talepte kayıtsız şartsız ödemeyi öngörmekte, muhatabın vadeden sonra tazmin talebinde bulunabilmesi için garanti edilen riskin vade içinde doğduğunu kanıtlamasını şart koşmaktadır. Bu karar ile bankaların riski artmış olmaktadır. Ancak, 10 Temmuz 1981 gün ve 17396 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan 2486 numaralı Borçlar Kanunu’nun 128. maddesine bir fıkra eklenmesine ilişkin kanunun 1. maddesiyle, konuya yasama yoluyla bir çözüm getirilmiş bulunmaktadır. 128. maddeye eklenen fıkra,

“Muayyen bir müddet için yapılan taahhütlerde, müddetin bitimine kadar, taahhüt edene yazılı olarak başvurulmaması halinde taahhüdün hükümsüz olacağına dair sözleme muteberdir” hükmünü içerdiğinden, düzenlenecek vadeli teminat mektuplarına, “bu teminat mektubu taahhüdümüz **.**.**** tarihine kadar muteber ve meri olup, Borçlar Kanununun 128.maddesi gereğince bu tarihe kadar Bankamıza açık ve yazılı olarak başvurulmaması halinde işbu teminat mektubu taahhüdümüz hükümsüz kalacaktır.” kaydı mutlaka konulur.

Teminat Mektubu Türleri

1. 2886 Devlet ihale kanunu kapsamında düzenlenen,
2. 4734 Kamu ihale Kanunu kapsamında düzenlenen,
3. Özel Sektör ihaleleri,
4. Hususi Konulu,
5. Mahkemelere yönelik,
6. Gümrüklere yönelik,
7. Vergi Dairelerine yönelik,

Yurt Dışı Teminat Mektupları

1. TENDER GUARANTEE (GEÇİCİ TEMİNAT MEKTUBU)
2. PERFORMANCE GUARANTEE (KESİN TEMİNAT MEKTUBU)
3. ADVANCE PAYMENT GUARANTEE (AVANS TEMİNAT MEKTUBU)
4. RETENTION MONEY GUARANTEE
5. WARRANTY GUARANTEE
6. PAYMENT GUARANTEE
7. STANDBY LETTER OF CREDIT (SBLC)
8. Yurtdışı Kaynaklı Kredi işlemleri için Verilen Teminat Mektubu

Önemli Notlar ve Mektup Özellikleri

• Devlet İhale Kanunu kapsamında düzenlenecek TM ler (Devlete Gelir kazandırıcı işlemler) kanunen SÜRESİZ düzenlenmek zorundadır.
• Kamu İhale Kanunu kapsamında düzenlenecek TM ler (Devletten para çıkışı gerektiren işlemler) kanunen SÜRELİ düzenlenmek zorundadır.
• Kamu DİK ve KİK kapsamı haricinde Diğer Mevzuata dayalı ihaleler de düzenleyebilir.

Kamuya hitaben DİK ve KİK kapsamında verilecek;

• Geçici TM tutarı ihale bedeli için % 2’den az ve % 4’ten fazla olamaz.
• Kesin TM tutarı ihale bedeli için en az % 6 olmalıdır.
• Avans TM tutarı ihale bedeli için % 10 kadar olmalıdır.

Teminat Mektuplarında Zamanaşımı

• Süreli TM lerde zamanaşımı Riskin vadesinde ortaya çıkmak kaydıyla Alacağın muaccel olduğu tarihten itibaren 10 yıldır.
• Süresiz TM lerde zamanaşımı Alacağın muaccel olduğu tarihten itibaren 10 yıldır. Örnek: 01.01.2017 tarihinde 01.01.2019 vadeli bir TM düzenlenmiş olsun. Alacak 01.01.2018 de muaccel olduğunu varsayarsak zamanaşımı 01.01.2018 tarihinden itibaren 10 yıldır. Yani 01.01.2028 tarihine kadar söz konusu tm ile ilgili tazmin talebinde bulunulabilir. Ancak Alacağın vadesi içerisinde muaccel olduğunu ispat etmek muhataba aittir.
• Süreli TM’lerde Borçlar Kanunu 128. madde eklenerek Tm zamanaşımı süresi TM’nin vadesine indirgenmiş olmaktadır.

Örnek teminat mektupları için önerimiz muhattaptan; örnek metin, taslak teminat mektubu talep etmenizdir. İnternetten örnek teminat mektubu araştırarak ihaleyi riske atmayın.