Muhasebede Temel Mali Tablolar

1,2K

Muhasebenin tanımında belirtilen raporlama işlevinin belirli aralıklarla yerine getirilmesiyle oluşturulan temel mali tablolar, işletme sahiplerine, kredi verenlere, işletmeye ortak olmayı düşünenlere ve diğer ilgililere işletmenin mali ve iktisadi durumu ve geleceği hakkında bilgi vermektedir.

Muhasebe bilgi sistemince üretilen veya hazırlanan mali tablolar;

1. Bilanço,
2. Gelir tablosu,
3. Nakit akım tablosu,
4. Satışların maliyeti tablosu,
5. Fon akım tablosu,
6. Öz kaynaklar değişim tablosu,
7. Kâr dağıtım tablosu.

şeklinde sıralanabilir. Bu tablolardan bilanço ve gelir tablosu temel finansal tablolar olarak anılmaktadır ve diğerlerine göre daha yaygın bir kullanıma sahiptir. Bu nedenle bu eğitim notunda bilanço ve gelir tablosu ele alınacaktır.

Temel Mali Tablolar

Bilanço

Bilanço, bir işletmenin belli bir tarihte sahip olduğu varlıklar ile bu varlıkların hangi kaynaklardan karşılandığını gösteren bir mali durum tablosudur. Bir işletmenin varlıkları ile bu varlıkların sağlandığı kaynaklar arasında doğal olarak eşitlik olması gerekir. Bu eşitlikten dolayı, işletmenin kaynakları ile bu kaynakların kullanma yerini gösteren tabloya, terazi anlamındaki Latince bilanx sözcüğünden gelen bilanço adı verilmiştir.

Bilançonun tanımında dikkat edilmesi gereken iki önemli nokta vardır:

• Bilanço, bir işletmenin belirli bir tarihteki durumunu gösterir.
• İşletmenin sahip olduğu varlıklar ile bu varlıkların finanse edildiği kaynakları özet halinde gösterir.

Bu yüzden; bilanço, varlık ve kaynaklar olmak üzere iki ana bölümden oluşmaktadır. Bilançoyu tanımladığımız mantığa göre; bir işletmenin varlıkları ile bu varlıkların karşılandığı kaynaklar arasında bir eşitlik olması gerekir. Bu eşitliği aşağıdaki şekilde gösterebiliriz.

Bilançonun temel eşitliği;

Bu çizelgenin sol yanında kalan bölüme aktif, sağ yanında kalan bölüme pasif denir. Diğer bir deyişle; varlıklar aktifi, kaynaklar pasifi oluşturur. Varlıklar, dönen ve duran varlıklar olmak üzere iki gruba ayrılır. Kaynaklar, uzun vadeli yabancı kaynaklar, kısa vadeli yabancı kaynaklar ve özkaynaklar olmak üzere üç gruba ayrılır. Bu bilgiler doğrultusunda bilanço, şu şekilde gösterilebilir:

Gelir Tablosu

Gelir tablosu, bir işletmenin belirli bir hesap döneminde elde ettiği gelirler ile bu gelirleri elde etmek için katlandığı giderleri sınıflandırılmış olarak gösteren ve dönem faaliyetinin net sonucunu, kâr veya zarar olarak özetleyen bir tablodur.

Bilançoda işletmenin bir anlık fotoğrafı görülürken, gelir tablosunda bir süreç izlenir.

Bir gelir tablosunun tam ve anlaşılır olması için;

• İşletmenin adı,
• Tablonun ait olduğu dönem,
• İşletmenin esas faaliyetlerini oluşturan gelir kaynakları,
• Maliyetleri ve giderleri, dönemin faaliyet kâr ve zararı,
• Dönemin olağan kâr ve zararı,
• Dönemin olağandışı gelir ve giderleri, vergiden önceki dönem kârı (zararı),
• Vergi karşılıkları ve dönem net kârı/zararı gibi bilgilerin bu tabloda yer alması gerekir.