Kıdem tazminatı, çalışanların en çok merak ettiği konulardan biridir. İşten ayrılma süreci kimi zaman can sıkıcı olabilir ve bu süreç tazminat söz konusu olduğunda daha da farklı bir boyut alabilir. Bu nedenle, çalışanların haklarını bilmesi ve savunması oldukça önemlidir. Belli koşulların sağlanması ile çalışanlara doğan haklardan biri de kıdem tazminatıdır.
Kıdem Tazminatı Nedir?
Çalıştığınız işten ayrılırken, işvereninizin yaptığı toplu ödemeye kıdem tazminatı denir. En basit şekilde, kıdem tazminatı işten ayrılmadan önce en son aldığınız aylık ücretin brüt miktarı ile iş yerinde çalıştığınız sene sayısının çarpılmasıyla hesaplanır. Bu hesaplama, kıdem tazminatını belirler. Örneğin, brüt maaşı 2.500 TL olan ve aynı işyerinde 4 yıl çalışmış bir işçinin kıdem tazminatı 10.000 TL olacaktır.
Kıdem tazminatından damga vergisi hariç kesinti yapılmamaktadır. Damga vergisi ise son derece cüzi bir kesintiye neden olmaktadır.
Tazminat Almak için Gereken Şartlar Nelerdir?
Öncelikli olarak, geçerli bir nedeni olmadan istifa eden kişiler ve işyerinde bir yıldan daha az çalışmış işçiler kıdem tazminatı alamamaktadır.
Hakkınızın doğması için işten ayrılma veya işten çıkarılma sebebiniz belirleyici olmaktadır. İşçinin ayrıldığı ve çıkarıldığı durumlarda farklı değerlendirmeler göz önünde bulundurulmaktadır.
Eğer işçi kendi isteği ile ayrılırsa, tazminatı alabilmesi için haklı gerekçeleri olmalıdır. Bu haklı gerekçeler kadınlar için evlilik, erkekler için askerlik şeklindedir. Öte yandan, aynı işyerinde 15 yıl veya daha fazla süredir çalışan kişiler, eğer sigorta prim günleri 3600’den fazlaysa doğrudan kıdem tazminatı almaya hak kazanırlar.
Bu gerekçelerin yanında, çalışanın tazminatı almasına olanak sağlayan başka gerekçeler de bulunmaktadır. Bunlar, işin işçinin yaşamı ve sağlığı için tehlike arz etmesi, işçinin sözleşmesinde yer alan şartların işveren tarafından değiştirilmiş olması, işçiye cinsel tacizde bulunulması, işverenin işçiye veya ailesine karşı suç işlemiş olması, işçinin ücretinin zamanında ve doğru şekilde ödenmemesi şeklindedir.
Bu gibi durumlarda, çalışanlar işten ayrılmalarına rağmen kıdem tazminatını alabilirler. Öte yandan, işverenin çalışanı çıkardığı bazı durumlarda da, çalışan yine kıdem tazminatını alabilmektedir.
Bu durumların başında işverenin işçisini ortada bir neden yokken çıkarması gelir. Aynı zamanda, sağlık sorunları veya işçinin karışmış olduğu işten bağımsız bir suç ile ilgili nedenlerde de işçinin çıkarılması halinde, işçi kıdem tazminatını alabilmektedir. Ancak, işveren çalışanını ahlak ve iyi niyet kurallarına uymadığı gerekçesiyle işten çıkarırsa, işçi hiçbir şekilde kıdem tazminatını alamaz.
1 Yorum