Demir-Çelik Sektör Tanımı: Demir çelik sektörü, esas itibarıyla demir cevherinin yüksek fırınlarda veya hurdaların ark ocaklarında eritilmesiyle elde edilen slab1 ve kütüğün değişik işlemlerden geçirilerek istenilen kimyasal ve fiziksel özelliklere sahip mamulleri üretmektedir.
Demir-Çelik Sektörü
Demir çelik ürünleri dayanıklı tüketim malları ve yatırım malları sanayiinin ana girdisidir. Daha yüksek bir ekonomik kalkınma düzeyine ulaşmak isteyen bir ülke için endüstri mallarının üretiminin gelişmesi, diğer bir ifadeyle, endüstrileşme büyük önem taşımaktadır. Metal endüstrisinin gelişmesi, bir ülkenin ekonomik anlamda gelişmesinin göstergelerinden biri olarak kabul edilmektedir.
Başta inşaat, otomotiv, makine, beyaz eşya ve demiryolu olmak üzere sektörün tüm mamul eşya üretimine doğrudan katkısı bulunmaktadır. Ayrıca, küresel çelik tüketiminin yarıdan fazlası inşaat sektörü tarafından gerçekleştirilmektedir.
Demir Çelik Ürün Çeşitleri ve Kullanım Alanları
Ham çelik, çeliğin ilk üretim işlemidir ve oluşumu ise sürekli döküm neticesinde meydana gelmektedir. Ham çelik çeşitli yatırım ve tüketim ürünleri üretiminde kullanılmadan önce çelik tesislerinde işlenerek yarı mamul veya nihai mamul haline getirilir. Ham çeliğin daha sonra haddeleme, şekillendirme veya ısıl işlem gibi çeşitli işlemlerden geçirilmesi ile slab veya tel gibi ürünler üretilir. Slab, kütük ve blumlar yarı mamullere girmektedir. Bu yarı mamuller sırayla çeşitli işlemlerden geçirilmektedir. İşlemler sonucu çeşitli ürünlerde kullanılmak için nihai mamul halini alırlar. Demir çelik grubundaki ürünler genel hatlarıyla 3 grupta yer alırlar.
- Uzun Çelik Ürünleri; Demir cevheri ya da hurdanın eritilmesiyle sıvı çelik elde edilmektedir. Elde edilen sıvı çeliğin farklı sistemlerle dökerek blum, ingot ve kütük şekline getiren çelikhaneleri ve yarı mamulleri haddelemek şartıyla ray, profil, filmanşin, çelik çubuk, tel üretimi gerçekleştiren haddehaneleri kapsamaktadır. İnşaat ve demir malzemesinde uzun çelik ürünleri kullanılmaktadır.
- Yassı Çelik Ürünleri; Levha, teneke, sıcak ve soğuk haddelenmiş ürünlerden oluşmaktadır. Yatırım ve dayanıklı tüketim malları sanayisinin temel girdisi durumundadırlar. Bu sebeple bir ülkenin refahının ve gelişmişliğinin göstergelerinden biri yassı çelik tüketim seviyesi kabul edilir.
- Vasıflı Çelik Sektörü; Vasıflı çelikler grubuna özel yapı, ısıya dayanıklı ve paslanmaz çelikler girmektedir. Orta ve yüksek alaşımlı çeliklerdir. Savunma sanayi, makine ve yay imalat sanayi, otomotiv ve otomotiv yan sanayinde kullanılmaktadır.
Çelik Üretim Yöntemleri
Demir çelik sektöründe kullanılan hammaddeler üretim yöntemine göre farklılaşmaktadır. Çelik, hurda ve demir cevheri kullanılarak iki farklı şekilde üretilmektedir. En çok kullanılan çelik üretim metotları aşağıda yer almaktadır.
- Bazik Oksijen Fırınları ile- BOF (hammaddesi: demir cevheri, hurda ve taş kömürü),
- Elektrik Ark Ocakları –EAO (hammaddesi: hurda).
Entegre tesislerde (BOF) çelik üretimi; ilk önce sıcak madenden üretilmektedir. Daha sonra konverterde çeliğe dönüştürülmektedir. Demir cevheri ve kireç taşı hammadde olarak, kok ve kömür se enerji kaynağı olarak kullanılmaktadır. Bu sürecin akışı, sıcak maden için yüksek fırında üretilir. Çelik BOF aracılığıyla, sürekli dökümler ve haddelemeyi içermektedir.
Elektrik ark tesisleri (EAO) çelik üretimi; Hurdanın eritilmesi ile yapılmaktadır. Meydana gelen çeliğin kimyasal kompozisyonu ferro alaşımlar ile ayarlanmaktadır. Bu süreçler ark fırınlarında gerçekleştirilir. Bu süreçte sıcak maden üretimi yoktur. Enerji için elektrik kullanılmaktadır. EAO’da elektrik, oksijen, kömür ve diğer fosil yakıtlar yerine ikame edilmektedir. Fakat yeni teknolojilerde ek yakıt enjeksiyonu yapılmaktadır.
Bu çerçevede, başlıca girdiler olarak demir cevheri ve hurda metalin öne çıktığı sektörde krom, çinko, manganez, molibdenyum, vanadyum, silikon, kalay, nikel ve tungsten gibi diğer hammaddeler de kullanılmaktadır.
Demir-Çelik Sektörü