Borsada Mum Ne Anlama Gelir?

Borsada mum grafikleri ile hisse senedindeki, emtiadaki, paritedeki veya herhangi bir yatırım aracındaki hareketlilikler izlenebilmektedir. Borsada mum grafiklerine İngilizce’de Candlestick Charts ismi verilmektedir. Mum grafiklerine genellikle günlük olarak bakılmaktadır. Ancak anlık olarak görülebileceği gibi bir yıllık da görülebilmektedir. Açılış, kapanış, en yüksek ve en düşük fiyat noktaları mum grafikleri ile görülebilmektedir. Borsada piyasayı daha iyi anlamaya başlayan yatırımcılar mum grafiklerini daha iyi okumaktadırlar ve bu sayede daha kazançlı yatırım stratejileri oluşturabilmeleri mümkün olmaktadır. İlk bakıldığında mum grafiklerini yorumlamak karmaşık gibi gözükse de esasında nasıl yorumlanması gerektiği öğrenildiğinde okunması kolay olan grafik türlerinden biridir.

Borsada Mum Grafiklerinin Tarihçesi Nedir?

Mum grafiklerinin geçmişine bakıldığında; 1850li yıllara dayanan bir geçmişi bulunmaktadır. Mum grafikleri ilk olarak Japonlar tarafından geliştirilip kullanılmaya başlanmıştır. Osaka’da pirinç tüccarı bir kişinin sektörde diğerlerinden öne geçmek için çalışanlarını diğer bölgelere gönderip piyasa bilgisi toplaması sonucunda bu bilgiler ile mum grafiğe benzeyen bir grafik oluşturduğuna inanılmaktadır. Mum grafik tekniklerinin daha geniş kitleye ulaşması ise Steve Nison’un Japon Mum Grafik Teknikleri kitabı ile olmuştur. Teknik analizlerde kısa ve orta vadeli grafik incelemeleri yapılırken çoğunlukla mum grafiklerinden yararlanılmaktadır. Kısa vadeli spekülatif işlemlerin ağırlıklı olduğu piyasaların analizlerinde mum grafiklere oldukça fazla rastlanmaktadır.

Borsada Mum Grafiklerinin Türleri Nelerdir?

Mum grafik çeşitleri; boğa ve ayı formasyonları olmak üzere iki adettir. Boğa formasyonlarında mum çubukları açılış fiyatından daha yüksek kapanış fiyatına sahip olmakta ve yükseliş eğiliminde olmaktadır. Belirlenen süre kapsamında eğer trend yükselişe geçerse grafikte mum çubukları yeşil renkte olmaktadır. Ayı formasyonlarında ise kapanış fiyatları açılış fiyatlarından daha düşük olmaktadır. Düşüş eğilimi gösteren grafiklerdir. Belirlenen süre kapsamında trend yükselişe geçtiğinde mum çubuklar kırmızı olmaktadır.

Boğa Formasyon Tipleri Nelerdir?

Boğa formasyon türleri şöyledir:

• Çekiç: The hammer ismi verilen bu formasyon türünde trend dip seviyesinde veya düşüş trendinde olmaktadır. Mumun gövdesi kısadır ve kuyruğu ise uzun olmaktadır. Görüntüsü itibariyle çekice benzediği için ismini buradan almaktadır. Grafikte bu görüntü görüldüğünde işlem hacmi kontrol edilmeden işlem yapılmamalıdır.
• Ters çevrilmiş çekiç: Inverted hammer isimli formasyon türüdür. Gövdenin üzerinde uzun bir kuyruğun bulunduğu formasyon türüdür. Piyasanın daha yüksek testlere istekli olduğu ve yükselen fiyat arayışında olduğu konusunda yatırımcılara gerekli işaretleri verebilmektedir.
• Sabah yıldızı: The morning star’da 3 mum çubuğu bulunmaktadır. İlk mum çubuğu uzun ve kırmızı, ikinci mum çubuğu orta kısmı kısa gövdeye sahip olan kırmızı veya yeşil, üçüncü mum çubuğu ise kısa ve yeşil gövdesi bulunan çubuktur.

Ayı Formasyon Çeşitleri Nelerdir?

Ayı formasyon tipleri aşağıda belirtilmiştir:

• Yutan ayı: Bearish engulfing olarak isimlendirilen yutan ayı; yükseliş eğilimlerinin zirvesinde ve düşüş trendinde düzeltme olduğunda görülmektedir. İki mum çubuğu ile karakterize edilen bir formasyon çeşididir. İlk çubuk uzun bir gövdeye sahiptir ve küçük kuyruğu bulunmaktadır. İkinci çubuğun gövdesi ilk mumu kaplayacak şekildedir.
• Akşam yıldızı: Evening star, sabah yıldızı formasyonunun tam tersi olma özelliğini taşımaktadır. Bir formasyonda 3 mum bulunmaktadır. En yüksek seviyeye yaklaşan mum ilk mum olmaktadır. İkinci mum ise küçük bir gövdeye sahiptir ve ilkinin üzerine doğru uzanmaktadır. Üçüncü mum çubuğu ise ilkinin gövdesinin ortasından ikinci mumun altına doğru uzamaktadır.

Mum Çubuğunun Tanımı Nedir?

Mum çubuğu; seçilen grafiğin olduğu periyottaki minimum ve maksimum açılış ve kapanış fiyatlarının oluşturduğu çubuktur. Açılış ve kapanış fiyatları arasındaki farkı mum çubuğunun gövdesi belirlemektedir. Mum çubuğunun üzerinde yer alan ince çizgiye gölge ismi verilmektedir. Mum çubuğunun üzerindeki gölge olarak adlandırılan yer ise; periyottaki en yüksek fiyat seviyesine işaret etmektedir. Mum çubuğunun altındaki gölge ise; en düşük fiyat seviyesini göstermektedir. Mum çubuğunun üst bölümü açılış ya da kapanış fiyatından büyük olanını, alt kısmı ise açılış veya kapanış fiyatından küçük olanını göstermektedir. Borsada mum çubuklarının siyah ya da beyaz olmasına göre ifade ettikleri anlamları şu şekildedir:

• Kapanış fiyatları eğer açılış fiyatlarının daha üstünde olur ise; mum çubukların içi boş olması gerekmektedir. Beyaz olmaktadır.
• Kapanış fiyatları açılış fiyatlarından daha düşük olur ise; mum çubuklar içi dolu ve siyah olmaktadır.

Mum Çubukların Çeşitleri Nelerdir?

Mum çubuk türleri gövdenin uzunluğuna, gölgelerin boylarına göre değişiklik göstermektedir. Mum çubuğun gövdesinin uzun olması, günlük fiyat hareketlerinin güçlü olduğu anlamına gelmektedir. Mum çubuğun gövdesinin olmaması ya da gövdesinin kısa olması ise; periyotun kararsızlığına işaret etmektedir. Mum çubuğun çeşitleri aşağıda verilmiştir:

• Gövdesi olmayan mum: Doji olarak isimlendirilmektedir. Açılışın ve kapanışın aynı seviyede olduğu mum çubuklardır. Çoğunlukla işlem görmeyen günlerde düz doji görülmektedir. Açılış, kapanış, en yüksek ve en düşük fiyatlar aynı seviyede olduklarında düz doji oluşmaktadır. Bu mum çubukta alıcılar da satıcılar da birbirlerine üstünlük sağlayamamaktadırlar. Bu sebeple piyasada kararsızlık olduğu anlamını taşımaktadır.
• Gövde uzunluğu küçük olan mum: Topaç olarak isimlendirilmektedir. Gölgelerin uzunlukları gövdelerden daha fazla olmaktadır. Bir doji türü olduğu için doji gibi hareket eden mum çubuk türüdür.
• Gölgeleri olmayan mumlar: Marubozu olarak adlandırılmaktadır. Periyotta kapanış en yüksek veya en düşük seviyeden olmaktadır. Alıcıların piyasaya hakim olduğu durumlarda mum çubukların içi boştur ve renkleri de beyazdır. Piyasaya satıcılar hakim ise mum çubuklar siyah renktedir ve içleri de doludur.

Borsada Mum Çubuklarının Rengi Ne İfade Eder?

Mum çubuğunun renginin anlamına bakıldığında; yeşil olan mum çubukları borsa kapanış fiyatının açılış fiyatından daha yüksek olduğunu söylerken kırmızı olanlar açılış fiyatının kapanış fiyatından daha yüksek olduğu anlamını taşımaktadır. Mum grafiklerinde mum gövdesinin altında açılış ve kapanış fiyatları gözükmektedir. Yeşil mum çubuklarının açılış fiyatları çubuğun altında, kapanış fiyatları ise çubuğun üstünde olmaktadır. Kırmızı mum çubuklarda ise açılış fiyatları çubuğun üzerinde ve kapanış fiyatları çubuğun altındadır. Mum grafiklerinde üst kuyruk mumun yükseliş ya da düşüşünden bağımsız olarak en yüksek düzeyini göstermektedir. Alt kuyruk ise periyotun düşük seviyesini göstermektedir.

Borsada Mum Grafiklerinde Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?

Borsada mum grafikleri ile ilgili bilinmesi gerekenler aşağıdaki gibidir:

• Borsadaki yatırım araçları ile işlem yapılacağı zaman sadece mum grafiklerine bakarak işlem yapılmaması gerekmektedir. Hisse senedi momentumu ile ilgili birçok bilgi mum grafiklerle alınabilirken tek başına bu grafikler yeterli olmamaktadır. Diğer göstergeler de kontrol edilip araştırıldıktan sonra işlem yapılmalıdır.
• Grafiklerdeki kuyruklara dikkat edilmelidir. Uzun kuyruklardan alım satım baskısına karşı direncin olduğu sonucu çıkartılmalıdır.
• Günlük, aylık ve yıllık grafikler bulunmaktadır. Bu grafiklerin her birinde görünen farklı olacağı için hangisine bakıldığından emin olunduktan sonra buna göre bir yorumlama yapılmalıdır.
• Doji alıcılar ve satıcılar arasındaki dengenin görülebilmesini sağlamakla beraber trend dönüş sinyalini de gösterebilmektedir. Yatırımcının borsada mum grafikleri için detaylı yorum yapabilmelerine doji ve çeşitlerini bilmeleri katkı sağlamaktadır.

Önerilen Yazı: Borsa, Hisse Senedi ve BIST Ne Demektir?