Beyin Göçü Nedir? Yüksek vasıflı kişilerin eğitimi için devlet büyük çabalar harcar. Üniversitelere verdiği destekler de bunun göstergesidir. Gelişmekte olan veya gelişmemiş ülkelerde büyük çabalarla yetiştirilen mühendis, hekim, bilim insanı gibi kişilerin belirli sebepler nedeniyle gelişmiş ülkelere göçmesine beyin göçü denir. Ortalama bir ülkede vasıflı insan gücünün %10 oranında olduğu düşünüldüğünde, beyin göçü sayısının az olmasının dahi o ülke için ne kadar önemli bir kayıp olabileceği anlaşılabilir.
Türkiye’de, özellikle 2016’daki darbe girişimi sonrasında yaşanan beyin göçleri TÜİK’in yayınladığı raporlar ile belgelenmiştir. Bu belgelere göre, son iki yılda Türkiye’den giden vasıflı insan gücünün oldukça fazla olduğu gözlemlenmektedir. İki yılda çeşitli evrelerden geçen Türkiye, birtakım sebeplerden ötürü vasıflı bazı insanların tercih etmediği bir ülke haline gelmiştir. Peki, bu birtakım sebepler nelerdir?
Ekonomi, Beyin Göçüne Sebep Olur mu?
Türkiye ekonomisinin son yıllarda kötüye gitmesi ile yaşanan beyin göçü sayısının artması arasında bir korelasyon olduğu açıktır. İşsizliğin artışı, enflasyonun yükselişi ve devletin eğitime ayırdığı bütçenin azalması ile birlikte özellikle üniversitelerde maddi açıdan yetersizlikler görülmeye başlanmıştır.
Laboratuvar malzemeleri, derslik ihtiyaçları gibi birçok konuda yeterli desteği görmeyen üniversitelerde eğitim gören öğrenciler, yapılan araştırmalarda hoşnutsuzluklarını dile getirmektedirler. Bunun sonucu olarak, doktora yapmaya yurt dışına giden sayısında artma gözlemlenmesi normaldir. Ekonomik sebeplerin yanında, ülkede var olan güvensizlik ortamı da beyin göçünün sebeplerindendir. Bu sebebe örnek olarak, göz altına alınan akademisyenler gösterilebilir.
Göç Edenler Nasıl Geri Gelir?
Türkiye’de beyin göçünün son yıllarda var olduğu bir gerçektir ve bu durum Türkiye için oldukça üzüntü ve endişe vericidir. Ülkenin 2000’lerin ikinci yarısında olduğu gibi yeniden hızlı bir şekilde kalkınması için bu vasıflı insanlara ihtiyaç vardır. Peki, bu insanları ülkeye geri döndürmenin veya gitmeyi düşünenleri bu fikirlerinden vazgeçirmenin bir yolu var mıdır? Geçtiğimiz hafta hükümetin açıkladığı bir projede ülkeden giden akademisyenlerin 24 bin TL aylık maaş ile ülkeye geri çağırıldığını gördük. Bunun nasıl neticeye bağlanacağını, yani gerçekten beyin göçünü durdurabilir mi veya beyin göçünü tersine çevirebilir mi sorularının yanıtlarını öğrenmek için bir süre beklemek gerekmektedir.
Önümüzdeki yıl, TÜİK’in yeni yayınlayacağı veriler ile birlikte projenin başarılı olup olmayacağı hakkında yorum yapılabilir. Fakat, birçok gazeteci ve akademisyen ise bu projenin, göçün gerçek sebeplerini anlayamadığını savunuyor. Onlara göre, göçü engellemek için daha kökten değişikliklere gidilmesi gerekiyor, üniversitelerin özerkliği ve eğitim sisteminin farklı temellendirilmesi gibi.
Beyin Göçü Nedir ve Neden Olur?